یوگا واژه ­ای است سانسکریت به معنای وصل کردن. وصل کردن ذهن به جسم، احساسات به منطق و وصل کردن توجه به عمل.

یوگا به معنای واقعی خودش یک ورزش است. ورزش یعنی ورز آوردن، آماده کردن. یوگا ورزش کاملی است برای جسم و ذهن. تکنیک ­هایی در یوگا وجود دارد که هم بدن را ورزش می دهد و هم ذهن را به تکاپو و ورز آمدن وادار می­ کند.

یوگا از دو بُعد جسمی و ذهنی تشکیل شده و هیچ وقت تمرین های بدنی از تمرین­ های ذهنی جدا نیست. برای انجام تمرین­ های بدنی ( آسانا ) از تمام کفایت­ های ذهنی مثل توجه، دقت و تمرکز استفاده می­ شود، همین طور برای انجام تمرین­ های ذهنی مثل مراقبه، درست به همان اندازه که از ذهن استفاده می‌کنیم بدن را هم به کار می­ گیریم چون وضعیت بدن و حالت نشستن در ایجاد تمرکز فکر و جایگاه "حضور" نقش مهمی دارد.

در هر تمرین یوگا این تاکید به وصل کردن وجود دارد

کلمه یوگا از ریشه ( یوگ یا یوج ) آمده که واژه ای سانسکریت است. معادل انگلیسی آن to yoke ) جفت کردن یا جفت شدن ) است. یوگا یعنی ملحق شدن یا یکی شدن.

یوگی کسی است که تمرین های یوگا را انجام می ­دهد.

قدمت یوگا بیش از سه هزار سال است. اولین کسی که یوگا را به ­صورت دستاوردی علمی و عملی جمع‌آوری کرد و آن را به­ صورت فعلی و قابل اجرا برای همه معرفی کرد، فیزیکدان و فیلسوف هندی به نام پاتانجلی ( Patanjali ) بود که حدودا دو تا پنج قرن قبل از میلاد می ­زیست. او در کتاب خود موسوم به سوتراهای یوگا ( Yoga sutras) یوگا را به هشت مرحله تقسیم کرده که به آشتانگا یوگا (Ashtanga yoga) موسوم است و مردم مغرب زمین آن را به عنوان یوگای انضباط جسم و فکر می ­شناسند

 یوگا و رشته های آن

 یوگا به چهار رشته اصلی تقسیم می­ شود که عبارتند از:

باکتی یوگا:

 رسیدن به حقیقت و وصل شدن از طریق تجربه ی عشق و محبت به تمامی موجودات و مخلوقات عالم.

 کارما یوگا:

 رسیدن به حقیقت و وصل شدن از طریق کار و خدمت بدون چشم ­داشت.

 گیانا یوگا:

 رسیدن به حقیقت و وصل شدن از طریق کسب دانش و آگاهی.

 آشتانگا یوگا:

رسیدن به حقیقت و وصل شدن از طریق به کنترل درآوردن و پرورش جسم و فکر و در نهایت متحد و هماهنگ کردن آن دو. این رشته از یوگا خود به دو شعبه تقسیم می­ شود: هاتها یوگا و راجا یوگا

 هاتها یوگا:

 در این رشته از یوگا تمرین هایی وجود دارد که انجام دادن مرتب آن­ها تاثیرات زیر را دربردارد:

 الف) بدن از سموم و ناخالصی­ ها پاک می­شود.

 ب) در این طریق روش­ هایی وجود دارد که سبب تقویت دستگاه تنفس، گردش خون، گوارش و سیستم عصبیمی­ شود و شخص با انجام دادن آن­ها بر مقاوت طبیعی خود افزوده و سلامتی را در حیطه جسم و ذهن تجربه خواهد کرد.

 ج) شخص را قادر می­ سازد بر واکنش­ های غیرارادی ( Impulse ) خود کنترل و تسلط داشته باشد.

 راجا یوگا :

 در این رشته راه­ هایی وجود دارد که شخص با انجام دادن آن­ها به کنترل و انضباط ذهن دست می­ یابد. با انجام دادن تمرین­ های این بخش از یوگا، مهارت­ های ذهنی افزایش پیدا می­ کند و میزان دقت، تمرکز، اراده، حافظه و سایر توانایی­ های ذهنی فرد تقویت می ­شود. در راجا یوگا مراحلی وجود دارد که شخص با پیمودن آن­ها، ذهن بی­ قرار خود را در آرامش و صلح درونی مستقر می­ کند. این مراحل عبارتند از:

 1. Pratyahara ؛ کناره گیری حواس از محرکات

 2. Dharana ؛تمرکزفکر

 3. Dhyana؛ مراقبه

4. Samadhi؛ یکی شدن

 یوگایی که اکنون در بیشتر کشورهای جهان به آن عمل می ­شود و به عنوان کلیدی برای رسیدن به سلامت جسم و آرامش روان آن را به کار می ­برند، هاتها یوگا و بخشی از راجا یوگاست. زیرا با توجه به زندگی شتاب­ زده صنعتی و ماشینی که کم و بیش هر شهروندی با آن در تماس است و احتیاج انسان به تندرستی و آرامش فکری، تمرین­ های بدنی، تنفسی و ذهنی که در این قسمت از یوگا وجود دارد، جوابگوی نیازهای او است.

در مورد این بخش از یوگا، سال هاست که متخصصان ورزش و تربیت بدنی، پزشکان، روان پزشکان و سایر پژوهشگران مراکز تحقیق علوم انسانی و دانشگاه ­های بزرگ جهان، بررسی و تحقیق می کنند. نتایج علمی و کاربردی این تحقیقات هم اکنون در درمانگاه­ های سلامتی جسم و ذهن، در دانشگاه­ ها به عنوان واحد درسی، مراکز ورزشی، آسایشگاه­ های معلولین و معتادان و ... به عنوان شیوه­ های افزایش مهارت­ های جسمی و ذهنی به کار برده می­ شود

نرم افزارهای مرتبط با یوگا و مدیریت باشگاه های یوگا